خرده فروشی (به انگلیسی: Retailing) مفهوم جدیدی نیست و فرهنگ خرده فروشی با شکل گیری نخستین بازارها در تاریخ بشر، همراه انسان بوده است.
لغت Retailer از ریشه ی یک واژه ی کهن فرانسوی (Tailer) اقتباس شده است که در مورد خیاط هایی که پارچه های خود را خُرد و تکه تکه می کردند مورد استفاده قرار می گرفت.
ساده ترین تعریف خرده فروشی به صورت زیر است:
هر نوع فروش کالا یا خدمت به مصرف کننده نهایی (به جای فروش به کارخانه یا تامین کننده یا عمده فروش) خرده فروشی نامیده می شود.
موارد زیر را می توانید به عنوان مثال های خرده فروشی در نظر بگیرید:
امروزه، گسترش تجارت الکترونیک و دسترس مردم به اینترنت باعث شده است که موج جدیدی از خرده فروشی هم در فضای آنلاین ایجاد شود.
به خرده فروشی در فضای آنلاین، خرده فروشی الکترونیک یا E-Tailing گفته می شود.
برآوردی 3.7 میلیون تاسیس خرده فروشی در ایالات متحده وجود دارد، از فروشگاه ها تا رستوران ها تا سالن ها تا پمپ بنزین ها، تامین کنندگان آفت کش ها و مکانیکی های خودرو. آن کسب و کارها نزدیک به 42 میلیون نفر را تحت استخدام دارند، که خرده فروشی را به بزرگترین کارفرمای بخش خصوصی کشور تبدیل می کند.
چهار دسته ی عمده ی خرده فروشی وجود دارد:
در میان آن دسته ها انواع مختلفی از فروشگاه های خرده فروشی را نیز خواهید یافت. بعضی از رایج ترین انواع شامل موارد زیر می شود:
شبکه ریتیل بعنوان حلقه نهایی و بعضاً مهمترین جزء زنجیره عرضه به دلیل ارتباط مستقیم با مشتری نهایی، اهمیت فوق العاده ای در پویایی اقتصادی (و حتی فرهنگی) یک جامعه داشته و امروزه یک صنعت مستقل بنام Retail را تشکیل داده است.
در نتیجه پیشرفت همه جانبه فن آوری، این صنعت در سال های اخیر دچار تغییرات شگرفی شده و نتیجتا مدیریت موثر شبکه ریتیل دیگر با روش های سنتی مقدور نبوده و نیازمند همگام شدن با علم روز و روش های نوین مدیریت این صنعت منحصر به فرد می باشد.
در میان خرده فروشی های فیزیکی، می توان به Walmart (آمریکا)، Tesco (انگلیس) و Carrefour (فرانسه) اشاره کرد.
قطعاً بزرگترین خرده فروشی دیجیتال یا E-Tailer جهان، شرکت آمازون است.
در کشور ما نیز، خرده فروشی قدمتی چند هزار ساله دارد. چنانکه لغت بازار (Bazaar) که ما برای محل معامله مایحتاج روزمره به کار می بردیم، به زبان انگلیسی هم وارد شده است.
در حال حاضر، موج گسترش خرده فروشی در ایران، بیش از هر چیز، مراکز خرید (Shopping Malls) را در بر گرفته است و به صورت پیوسته در نقاط مختلف کشور، شاهد افتتاح مراکز خرید جدید هستیم.
طی سال های اخیر هم، مراکزی مانند فروشگاه های زنجیره ای شهروند و رفاه و مراکز خرید جدید مانند هایپراستار و پالادیوم و کوروش در تهران، نمونه های شناخته شده ی خرده فروشی در مقیاس بزرگ در کشور بوده و هستند.
در شکل دیجیتال، بزرگترین خرده فروشی کشور (E-Tailer) را قطعاً می توان دیجی کالا دانست.
فرایندهای مختلفی که به مشتریان کمک می کند کالاهای مورد نظر خود را از فروشگاه های خرده فروشی برای استفاده نهایی خود تهیه کنند، به مدیریت خرده فروشی اشاره دارد. مدیریت خرده فروشی شامل کلیه مراحل لازم برای ورود مشتریان به فروشگاه و برآورده کردن نیازهای خرید آن ها می باشد.
مدیریت خرده فروشی، خرید را به یک تجربه لذت بخش تبدیل کرده و اطمینان می دهد که مشتریان با لبخند از فروشگاه خارج می شوند. به عبارت ساده تر، مدیریت خرده فروشی به مشتریان کمک می کند تا بدون هیچ مشکلی خرید کنند.
چرا به مدیریت خرده فروشی نیاز است؟
برای جلوگیری از جستجوی غیر ضروری و اتلاف وقت مشتریان، کالاها باید به خوبی سازماندهی شوند. مدیریت خرده فروشی موجب صرفه جویی در وقت و تضمین مشتری می شود تا کالاهای مورد نظر خود را به راحتی پیدا کرده و راضی به خانه بازگردند.
یک مدیریت موثر از ایجاد هرج و مرج غیر ضروری در فروشگاه جلوگیری می کند. مدیریت، اثر بخشی میزان فروضش مغازه را تا حد زیادی کنترل می کند. خرده فروش باید اطلاعات لازم را درباره کلیه کالاهایی که وارد فروشگاه می شوند داشته باشد.
محصولات با توجه به اندازه، رنگ، جنس، وزن و اندازه و … باید در قفسه های اختصاص داده شده به آن ها به خوبی مرتب شوند. طراحی فروشگاه و چیدمان محصولات را به خوبی برنامه ریزی کنید. دامنه محصولات موجود در فروشگاه باید به گروه های کوچک متشکل از محصولات مشابه تقسیم شود. به این گروه ها دسته بندی می گویند. مشتری می تواند به سادگی به سمت قفسه یک دسته خاص رفته و بدون کمک گرفتن و جستجوی زیاد، محصول مورد نظر خود را از قفسه بردارد.
اطمینان حاصل کنید که نمایندگان فروش در راهروی قفسه ها حضور دارند و در خرید به مشتریان کمک خواهند کرد. از کارمندان خود بخواهید مؤدب بوده و با لبخند و روی خوش به سوالات مشتریان پاسخ بدهند.
به عنوان یک خرده فروش باید بدانید که کالا به اندازه کافی در فروشگاه وجود دارد. از تمییز بودن کف فروشگاه اطمینان حاصل کنید. مشتریان باید بتوانند آزادانه در فروشگاه حرکت کنند. بنابراین تجهیزات غیر ضروری را از فروشگاه خارج کنید، زیرا ظاهری آشفته به فروشگاه می دهد.
لازم است مدیر فروشگاه، مدیران بخش ها، صندوقدار و کلیه کارمندان دیگر هر از گاهی آموزش ببینند تا بهترین نتیجه را کسب کنند. آن ها باید از نقش ها و مسئولیت های خود و همچنین مشتری مداری به خوبی آگاه باشند. مدیر فروشگاه باید گزارش های فروش را به صورت روزانه بررسی کنند تا از میزان فروش و گردش مالی باخبر باشند. کالاهایی که به فروش نمی روند را از قفسه ها خارج کرده و جای آن ها را عوض کنید.
زنجیره ی تامین خرده فروشی عموما از چهار بازیگر تشکیل می شود: تولیدکنندگان که کالاها را تولید می کنند، عمده فروشان یا توزیع کنندگان که از تولید کننده خرید می کنند و به خرده فروشان می فروشند، و خرده فروشان که از عمده فروشان می خرند و سپس به مصرف کنندگان می فروشند. در هر مرحله در این زنجیره یک افزایش قیمت، یا حاشیه ی سود، وجود دارد که برای خرید به وجود می آید. تولیدکنندگان بهای تولید یک محصوب را محاسبه می کنند و سپس یک درصد سود را قبل از فروش به عمده فروشان اضافه می کنند. عمده فروشان همان کار را انجام می دهند، افزودن یک درصد سود به آن چه برای محصولات پرداخته اند. و خرده فروشان حاشیه ی سود خودشان را به بهای محصول، قبل از فروش آن به مشتری نهایی شان، مصرف کننده، اضافه می کنند.
پس یک محصول که 100 هزار تومان بها دارد، ممکن است به عمده فروشان به بهای 150 هزار تومان فروخته شود. عمده فروشان آن را به قیمت 150 هزار تومان می خرند و سپس آن را به خرده فروشان 300 هزار تومان می فروشند. و سپس خرده فروشان آن 300 هزار تومان می خرند و به خریداران 600 هزار تومان می فروشند. به این ترتیب است که همه ی کسانی که در این مسیر قرار دارند کسب درآمد می کنند.
برای به انجام رساندن یک فروش، فروشگاه های خرده فروشی مشتریانی داشته اند که خرید های آن ها را پای صندوق می آورد، جایی که یک متصدی بهای کل را حساب می کند و فروش را به ثبت می رساند. امروزه، بعضی از سوپرمارکت ها خطوطِ خودکنترل دارند، جایی که مشتریان می توانند اقلامشان را اسکن کنند و با استفاده از کارت اعتباری یا پول نقد حساب کنند. مشتریانی که از مغازه های برخط روی صفحه ی کامپیوترشان خرید می کنند، برای انتخاب محصولی که می خواهند کلیک می کنند، و سپس برای تکمیل فروش اطلاعات کارت اعتباری شان را وارد می کنند.
منبع: متمم
