نگرش سیستمی به نگهداری و تعمیرات تجهیزات و ماشین آلات صنعتی

  • شنبه 11/آبان/1398
نگرش سیستمی به نگهداری و تعمیرات تجهیزات و ماشین آلات صنعتی
نگهداری و تعمیرات چیست؟

مجموعه ای از فعالیت ها و عملکرد ها است که هر کدام با توجه به تعاریف خود، ماموریت عملیاتی نگاه داشتن دستگاه ها، ماشین آلات و تجهیزات را دارند که باعث می گردند قابلیت عملیاتی آنها حفظ شود.

امروزه نگهداری و تعمیرات یک تجهیز یعنی: طرح ریزی و انجام فعالیت هایی برروی تجهیزات که باعث عملکرد مستمر تجهیز برای تولید محصول یا خدمات با کیفیت را مهیا سازد.

فرایند نگهداری و تعمیرات تجهیزات فیزیکی تمامی فعالیت هایی را در بر می گیرد که:

  • یک تجهیز را در شرایط مشخصی نگهدارد.
  • یک تجهیز را به شرایط مشخصی برگرداند.

ظرفیت تولید یک سیستم تولیدی و یا شرایط مطلوب آن، درست پس از خریداری آن رو به زوال و نابودی می رود. علاوه بر روند خرابی نرمال، ممکن است خرابی های دیگری هم رخ بدهد، خرابی هایی که ممکن است ناشی از خطاهای استفاده و یا بهره برداری بیش از حد ظرفیت طراحی شده آن باشد. زمان خاموشی تجهیز، مشکلات کیفیتی، از دست دادن سرعت تولید، خطرات ایمنی و آلودگی های محیط زیستی، می تواند از نتایج خرابی باشد. برای آنکه یک کمپانی از روند تولیدش با یک هزینه بهینه مطمئن باشد، مدیریت نگهداری و تعمیرات باید اهداف و استراتژی های نگهداری و تعمیرات را به دقت در برنامه خود قرار دهد.

نگهداری و تعمیرات یک تجهیز

اهداف نگهداری و تعمیرات چگونه تعیین شود؟

اهداف نگهداری و تعمیرات بر اساس نیل به هدف های تولید در بالاترین سطح دسترسی در بهترین کیفیت مورد نیاز و با در نظر گرفتن محدودیت های شرایط سیستم و ایمنی تعیین می شود. علاوه بر این، منابع نگهداری و تعمیرات به نحوی استفاده می شود تا این اطمینان حاصل شود که تمامی تجهیزات در بهترین شرایط خود قرار دارند، کارخانه به اهدافی که برایش طراحی شده است می رسد، استانداردهای ایمنی رعایت می شوند و در نهایت انرژی و مواد اولیه در بهینه ترین حالت مصرف می شوند.

برخی از فاکتورهای مهمی که بر اهداف نگهداری و تعمیرات تاثیر می گذارد به شرح زیر است:

  • اطمینان از اینکه عملیات کارخانه به درستی انجام می شود، همچون کیفیت تولیدات، قابلیت اطمینان و در دسترس بودن
  • اطمینان از اینکه کارخانه به چرخه حیات خود دست یابد.
  • اطمینان از اینکه ایمنی محیطی کارخانه برقرار باشد.
  • اطمینان از اینکه هزینه های نگهداری و تعمیرات در سطح اثربخشی قرار دارد.
  • اطمینان از اینکه استفاده از منابع (انرژی و مواد خام) به صورت کارا می باشد.

اهداف نگهداری و تعمیرات یک شرکت یا کارخانه، تاثیر مشهودی بر شاخصه های ویژه عملکردی که برای اندازه گیری موفقیت به کار می روند، دارند. به عبارتی اگر عملیات نگهداری و تعمیرات به درستی انجام شود، کارخانه در مسیری که برایش تعریف شده است به خوبی حرکت خواهد کرد.​

شاید برای شما مفید باشد: استراتژی های نگهداری و تعمیرات (نت) و اهمیت آن در این دوران

اهمیت نگهداری و تعمیرات

در یک نگاه ساده متوجه می شویم که نگهداری و تعمیر دستگاه ها و تجهیزات از خود آنها مهم تر و ارزنده تر است و اعمال آن در سیستم ضروری و اجتناب ناپذیر است و حاصل آن فعالیت مداوم دستگاه ها و سرویس دهی آنها به سیستم هست. در دنیای رقابتی امروز، علم نگهداری در مدیریت دستگاه ها و تجهیزات و عمر فعال آنها رشد کرده و به عنوان یک زیر مجموعه الزامی در مدیریت سرمایه ها تعریف شده است به صورتی که مدیریت سرمایه های فیزیکی و موجود باعث افزایش عمر و دوره کاربری آنها و در نهایت بالاترین سود و بازده ممکن می گردد. در همین راستا، وجود فاکتورهای شش گانه زیر الزامی است، فاکتور هایی که تنها در گروی اجرای صحیح و علمی نگهداری محقق می شود.

  1. کاهش خطر و ریسک ناشی از فعالیت سیستم
  2. اجتناب از خرابی دستگاه ها و تجهیزات
  3. تامین تجهیزات پایا و ماندگار و با کیفیت
  4. کمترین هزینه تولید
  5. محدود کردن ضررات و زیان های ناشی از فعالیت دستگاه ها
  6. تولید و خروجی حداکثری

همچنین تحقق این فاکتورها منوط به وجود هماهنگی و همکاری نزدیکی بین قسمت های فنی، عملیات و تعمیر و نگهداری است. و این مستلزم یک رابطه فعال و متعادل مابین این سه گروه است.

نگهداری و تعمیرات

لزوم پیاده سازی سیستم های نگهداری و تعمیرات (نت)

به کارگیری سیستم نگهداری و تعمیراتِ خاصِ یک سازمان، می تواند نقش بسیار زیادی را در کاهش قیمت تمام شده محصول نهایی ایفا نماید. اما این تأثیرات تنها محدود به هزینه نبوده و در سرعت ارائه محصول در کل زنجیره تامین، کیفیت محصول، قابلیت اطمینان، چابکی سازمان و عواملی از این دست نیز تأثیرات خاص خود را خواهد داشت که هر یک از آن ها محلی از تامل خواهد بود. از این رو می توان به نقش مهم و تأثیر گذار استراتژی های مختلف نگهداری و تعمیرات بر روی کسب و کار یک بنگاه اقتصادی پی برد.

در صورتی که تمامی فعالیت ها و عملیات نگهداری در قالب یک سیستم تعریف شود، موجب فعالیت و کار بی وقفه ماشین آلات و دستگاه در سیستم با کمترین هزینه مصرفی و تعمیراتی است. تعمیرات و نگهداری ماشین آلات و دستگاه ها، با توجه به استهلاک و فرسایش مداوم آنها، بخش عمده ای از هزینه های تولید را در یک مجموعه صنعتی در بر می گیرد.

این هزینه، بسته به نوع صنعت، ۱۵ الی ۶۰ درصد هزینه تولید را شامل می شود. حال آنکه بنا به تحقیقات صورت گرفته، یک سوم هزینه های نگهداری و تعمیرات، مربوط به فعالیت های غیر ضروری در حوزه نگهداری و تعمیرات می باشد این در حالی است که صنایع آمریکا سالانه حدود ۲۰۰ بیلیون دلار برای نگهداری و تعمیرات تجهیزات خود هزینه می نمایند. این بدان معنی است که مدیریت صحیح فرآیند نگهداری و تعمیرات، سالانه، ۶۰ بیلیون دلار صرفه جویی در این حوزه را به همراه خواهد داشت. ژاپنی ها با درک اهمیت ویژه ای که در مدیریت فرآیند نگهداری و تعمیرات در سیستم های تولیدی احساس می کردند، اقدام به طراحی سیستم های مختلف نگهداری و تعمیرات، از جمله TPM نمودند و آن را به عنوان یکی از زیر سیستم های سه گانه تولید ناب به جهان معرفی نمودند.

نگهداری و تعمیرات

مقایسه تعمیرات و نگهداری سنتی و سیستمی

شاخصه های تعمیرات سنتی

  1. تعمیر دستگاه، پس از خرابی آن
  2. انجام سرویس ها و بازدیدها بصورت ناقص، متفرق و سلیقه ای
  3. عدم ثبت مستمر اطلاعات تعمیراتی
  4. عدم بررسی و تجزیه و تحلیل اطلاعات ثبت شده و صدور گزارش های مورد نیاز
  5. عدم بهره برداری از نتایج گزارشات به منظور اصلاح روش ها

نقاط ضعف و قوت نگرش سنتی

نکات قوت:

  1. بومی بودن و جا افتاده بودن روش سنتی
  2. سنخیت داشتن شاخصه های تعمیرات، با سایر امور جاری در کشور

نکات ضعف:

  1. عدم توان بکارگیری دانش و فن آوری های جدید.
  2. معلوم نبودن قابلیت اطمینان و ضریب آمادگی دستگاه ها.
  3. وابستگی کامل سیستم به دانش و حافظه تعمیرکاران (به علت مستند نکردن فعالیت های تعمیراتی)
  4. عدم ثبات در (سازمان، روش و فرآیندها) پس از هر جابجائی نیروی انسانی (مدیر تعمیرات یا تعمیرکار).
  5. روشن نبودن مقصرین احتمالی در خرابی ها. به دلیل عدم وجود شرح وظیفه و دستورالعمل ها

نگهداری و تعمیرات سیستمی

شاخصه های نگرش سیستمی (نظام مند) به تعمیرات:

  1. ثبت کلیه فعالیت ها، ارائه گزارشات و پیشنهادات
  2. اولویت دادن به فعالیت های پیشگیرانه PM
  3. ایجاد یک فراگرد اطلاعات فنی وسیستمی فیمابین بخش های مختلف سازمان و همچنین فیمابین سازمان عملیاتی و بخش های ستادی و اداری.
  4. ایجاد بستر مناسب برای مشارکت کلیه نیروهای عملیاتی، اداری و پشتیبانی در انجام فعالیت های PM.

انواع مختلفی از سطوح نگهداری و تعمیرات وجود دارد که لیست آنها عبارت است از:

  • نگهداری و تعمیرات برنامه ریزی شده Planned Maintenance
  • نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه PM Preventive Maintenance
  • نگهداری و تعمیرات اصلاحی CM Corrective Maintenance
  • نگهداری و تعمیرات مبتنی بر قابلیت اطمینان RCM Reliability Centered Maintenance
  • نگهداری و تعمیرات پیش بینانه (پیشگویانه) PdM Predictive Maintenance (پایش وضعیت CM)
  • نگهداری و تعمیرات بهره ور فراگیر TPM Total Productive Maintenance (ژاپنی)
  • نگهداری و تعمیرات بهره ور PM Productive Maintenance (آمریکایی)
  • نگهداری و تعمیرات اضطراری EM Emergency Maintenance

نگهداری و تعمیرات

نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه PREVENTIVE MAINTENANCE چیست؟

سرویس نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه (PM) مجموعه فعالیت ها و روش های منظم و دوره ای است که به منظور بررسی وضعیت موجود، به روز رسانی و حفظ تجهیزات در شرایط مطلوب،انجام می شود. به نحوی که افزایش بهره وری و کاهش فرسایش تجهیزات و در نتیجه کاهش هزینه های سنگین خرید و تعمیرات قطعه برای مجموعه به حداقل برسد.

اهداف:

هدف از اجرای PM را می توان به موارد ذیل خلاصه نمود:

  1. بیشینه کردن دوره عمر مفید دستگاه ها و تجهیزات
  2. بیشینه کردن قابلیت اطمینان دستگاه ها و تجهیزات
  3. بیشینه کردن کارایی کل تجهیزات
  4. کمینه کردن تعمیرات اتفاقی دستگاه هاو ماشین آلات
  5. تحت کنترل در آوردن توقفات و جلوگیری از خرابی های عظیم به دلیل بروز یک اشکال جزیی و کم نمودن تعداد دفعات از کار افتادن تجهیزات
  6. تحت کنترل درآوردن موجودی قطعات یدکی در انبار و ایجاد نظم و ترتیب و استاندارد کردن امور مربوطه
  7. کاهش هزینه های تعمیرات تکراری و متوالی و در نتیجه استفاده بهتر از قطعات یدکی
  8. افزایش کیفیت راهبری و جلوگیری از اتلاف وقت و جلوگیری از فراموشی برخی از تعمیرات در زمان توقف
  9. زمان سنجی و روش سنجی فعالیت های تعمیری و تولیدی و در نتیجه بالا بردن بهره وری

نگهداری و تعمیرات پیش بینانه PREDICTIVE MAINTENANCE چیست؟

گاها نگهداری و تعمیرات پیشگویانه نیز گفته می شود که واژه خوب و حرفه ای برای PdM predictive Maintenance نیست. به صورت خلاصه نت پیش بینانه PdM فعالیت های مبتنی بر پایش وضعیت تجهیزات می باشد که به مجری داده های آماری خوبی برای تعیین و پیش بینی احتمال وقوع یک خرابی در تجهیز را در آینده می دهد. بعد از تشخیص وقوع یک خرابی در تجهیز واحد نت می تواند فعالیت های تعمیراتی پیشگیرانه را روی تجهیز در یک زمان برنامه ریزی شده تبیین و اجرا کند. عمده فعالیت های نگهداری و تعمیرات پیش بینانه بروی پایش وضعیت CM Condition Monitoring متمرکز است تکنیک های آنالیز روغن Oil Analysis، ترموگرافی، ارتعاش سنجی، صداسنجی، ضخامت سنجی و تحلیل جریان الکتریکی ماشین مجموعه ای از متداول ترین فعالیت های پایش وضعیت در حوزه نت پیش بینانه است

نگهداری و تعمیرات اصلاحی CORRECTIVE MAINTENANCE چیست؟

وقتی یک تجهیز خراب می شود چند نوع اقدام باید روی آن انجام گیرد که این اقدامات مفاهیم مختلفی را دنبال می کنند:
مهم است که این خرابی به دیگر تجهیزات یا قطعات آن دستگاه تسری پیدا نکند و لذا باید اقداماتی را تعریف و طرح ریزی کرده باشید که جلو تسری یک خرابی به دیگر تجهیزات را بگیرد این اقدامات را اقدامات محدود کننده یا موردی فوری می گویند که گاها می تواند خیلی ساده و سریع باشد مثل خاموش کردن دستگاه یا اینکه مفصل و کارهای زیادی داشته باشد مثل خرابی یک دستگاه در صنعت پتروشیمی که باید خوراک ورودی و خروجی تنظیمات مختلفی انجام گردد و شیرها و تجهیزات دیگری آمادگی لازم برای توقف تجهیز را مهیا سازند.
اقدام بعدی این است که تجهیز را به حالت آماده بکاری قبلی برگردانده شود یعنی تجهیز را درست کنید. این اقدام را اصلاح می گویند. قطعات معیوب تعویض و دستگاه تعمیر می شود و ایرادات رفع و دستگاه آماده بکار است و تحویل تولید می گردد.
بعد از دو اقدام فوق باید به تجزیه و تحلیل علت ریشه ای وقوع این خرابی در دستگاه پرداخته شود. که مبحث تجزیه و تحلیل علل ریشه ای خرابی تجهیزات RCFA طرح موضوع می شود. برای شناسایی و جلوگیری از وقوع مجدد این خرابی در دستگاه باید بررسی کنید که چرا و چه علل باعث شدند که این تجهیز عملکرد لازم را مهیا نسازد و خراب شود. خروجی این تحلیل اقداماتی است که به آنها اقدامات اصلاحی می گویند. لذا کلیه فعالیت های نگهداری و تعمیراتی که بروی کنترل، شناسایی و جلوگیری از وقوع علل ریشه ای خرابی انجام می شود اقدام اصلاحی است.
اقدامات اصلاحی یا همان نگهداری و تعمیرات اصلاحی باید خواصی داشته باشد. اول اینکه وقتی این اقدامات را روی تجهیز انجام می دهید باعث شود دیگر وقوع خرابی روی تجهیز تکرار نشود و دوم بروی کلیه خانواده گروه تجهیزات موجود در سازمان اقدامات اصلاحی تعمیم داده شود.

نگهداری و تعمیرات

نگهداری و تعمیرات اضطراری EM EMERGENCY MAINTENANCE چیست؟

وقتی یک تجهیز خراب می شود باعث توقف تولید و عدم ارائه عملکرد مورد انتظار ما از دستگاه را پیش می آورد که باید هر چه سریع نسبت به رفع خرابی و شروع تولید یا کار دستگاه اقدام شود مجموعه ای از فعالیت های ذکر شده در نگهداری و تعمیرات اصلاحی باید انجام گردد که مهم ترین آنها اقدامات محدود کننده از تسری خرابی به دیگر تجهیزات و قطعات و اصلاح و یا درست کردن دستگاه به شرایط عملکردی مورد انتظار است.

درباره این مقاله دیدگاهی بنویسید...
برای ثبت دیدگاه باید ابتدا وارد سایت شوید. جهت ورود را کلیک کنید