نام دیگر صورت سود و زیان، صورت درآمد و هزینه است. صورت سود وزیان، یکی از صورت های مالی حسابداری است؛ اگر می خواهید اطلاعات بیشتری در مورد انواع صورت های مالی حسابداری به دست بیاورید مقاله صورت های مالی را از دست ندهید.
صورت حساب سود و زیان بر مبنای حسابداری تعهدی تهیه می شود. این یعنی اینکه درآمدها زمانی شناسایی می شوند که تحقق یافته باشند، به عبارت دیگر زمانی که وجه نقد دریافت گردید درآمد هم شناسایی می شود. هزینه ها هم در این روش زمانی شناسایی می شوند که پرداخت شده باشند، خواه برای هزینه های گذشته باشد و یا هزینه های آتی.
همچنین در محاسبه سود و زیان، سود سهام پرداخت شده به سهامداران عادی به عنوان هزینه و درآمد حاصل از صدور سهام به عنوان یک درآمد شناسایی نمی شوند. مبادلات بین موسسه و مالکانش به طور جداگانه در گزارش حقوق صاحبان سهام نمایش داده می شود.
صورتحساب سود و زیان، به خوبی بیانگر میزان سود یک شرکت در پایان سال مالی است و شرکت ها موظف اند در پایان سال مالی، صورت سود وزیان خود را منتشر و با گزارش سود و زیان، میزان سودآوری خود را به سهامداران اطلاع دهند. در صورت سود و زیان، مواردی مانند میزان فروش شرکت ها، میزان هزینه های آن ها و سایر اطلاعات با اهمیت مربوط به عملکرد شرکت قابل مشاهده است. حالا که می دانید صورت سود و زیان چیست، باید در مورد این گزارش و نحوه محاسبه فرمول سود و زیان اطلاعات کسب کنید.
تهیه گزارش سود و زیان+فرمت صورت سود و زیان
گزارش و تهیه صورت سود و زیان به دو روش یک و دو مرحله ای تهیه می شود.
در صورت سود و زیان یک مرحله ای ابتدا کلیه درآمدها و در ادامه کلیه هزینه ها در زیر آن ها آورده می شود و در نهایت از تفاضل آن ها، سود یا زیان قبل از کسر مالیات نمایش داده می شود.
در صورت سود و زیان چند مرحله ای، ابتدا درآمدهای عملیاتی و سپس هزینه های عملیاتی در زیر آن ها آورده می شود سپس از تفاضل این دو سود یا زیان ناویژه به دست می آید. در مرحله بعد درآمدهای غیرعملیاتی و هزینه های غیرعملیاتی آورده می شود که نتیجه تفاضل این مرحله و مرحله قبل به سود و زیان قبل از کسر مالیات می رسیم. حالا که با نقش هزینه های عملیاتی در صورت سود و زیان آشنا شدید، نوبت به دانستن فرمول محاسبه سود و زیان در حسابداری می رسد. البته امروزه با وجود نرم افزار حسابداری تهیه صورت سود و زیان، آسان شده است. شما می توانید با کمک نرم افزار های حسابداری، گزارش صورت و سود و زیان را اتومات تهیه و چاپ کنید.
در محاسبه سود و زیان در حسابداری، ابتدا درآمدها محاسبه می شود و سپس هزینه ها از آن کسر می گردد.
⌈هزینه های دوره مالی – درآمد دوره مالی = سود دوره مالی⌉
در صورت فزونی درآمد به هزینه شرکت سود داشته است.
⌈درآمدهای دوره مالی – هزینه دوره مالی = زیان دوره مالی⌉
با در نظر گرفتن این فرمول می توانید به پاسخ پرسش با کسر هزینه ها از درامد چه چیزی به دست می اید برسید؛ در صورت فزونی هزینه به درآمد شرکت متحمل زیان شده است. بعد از آشنایی با نحوه محاسبه سود و زیان، به بحث انواع سود حسابداری می پردازیم.
منظور از عملکرد مالی، فعالیت هایی است که به نوعی باعث تغییر در دارایی، بدهی ها و سرمایه گردد. همچنین انواع سود در صورت سود و زیان به سه دسته تقسیم می شود:
برای رسیدن به پاسخ پرسش سود ناخالص در صورت سود و زیان بیانگر چیست، باید فرمول و نحوه محاسبه آن را بدانید. سود ناخالص در صورت سود و زیان، از کسر میزان فروش کالا از هزینه تمام شده کالا به دست می آید و معادله آن به شکل زیر است:
⌈سود ناخالص = هزینه تمام شده کالا – میزان فروش کالا⌉
سود عملیاتی در حسابداری یا سود قبل از کسر مالیات، از کسر سود ناخالص از هزینه های هزینه های اداری عمومی فروش و هزینه های استهلاک ساختمان و اثاثیه به دست می آید. فرمول سود عملیاتی به صورت زیر است.
⌈سود عملیات= هزینه استهلاک – هزینه های هزینه های اداری عمومی فروش – سود ناخالص⌉
محاسبه سود خالص با کسر مالیات از درآمدهای غیرعملیاتی (مواردی نظیر سود بانکی) بعلاوه هزینه های غیرعملیاتی کسر از سود عملیاتی به دست می آید. فرمول سود خالص به صورت زیر است:
⌈سود خالص = مالیات – درآمدهای غیرعملیاتی + هزینه های غیرعملیاتی – سود عملیاتی⌉
مهم ترین بخش حساب سود و زیان قسمت پایانی آن، یعنی محاسبه سود شرکت یا زیان ویژه است که نتیجه فعالیت یک شرکت را نشان می دهد و با مطالعه آن می توان فهمید که نتایج فعالیت کسب و کار سودآور بوده یا زیان ده.
در ادامه شما را با اقلام و اجزای صورت سود و زیان آشنا می کنیم:
1- درآمد یا میزان فروش در جدول صورت سود و زیان
درآمد فروش بیانگر عایدی شرکت از فروش محصول یا خدمات است که در قسمت بالای صورت نوشته می شود. این مقدار ناخالص بوده و هزینه های مرتبط با تولید کالای فروخته شده یا ارائه خدمات در ان لحاظ نمی شود. در این بین برخی از شرکت ها نیز دارای درآمد چندگانه هستند که مجموع این درآمدها به کل درآمد اضافه می شود.
درآمد حاصل از فعالیت اصلی موسسه در صورت سود زیان نوشته می شود. سؤال اصلی اینجاست که درآمد اصلی و فرعی چیست؟ برای روشن شدن موضوع را با مثالی ادامه می دهیم؛ صاحب یک پمپ بنزین را فرض کنید، درآمد اصلی حاصل از فروش بنزین به دست می آید همچنین در کنار جایگاه بنزین یک مغازه نیز وجود دارد که درآمد حاصل از آن به عنوان درآمد فرعی ثبت می شود.
2- بهای تمام شده کالای فروش رفته یا هزینه های فروش
هزینه های فروش نشان دهنده هزینه کالاهای فروخته شده، و یا خدمات ارائه شده در طول دوره حسابداری است. از این رو برای یک موسسه خرده فروشی، هزینه فروش برابر خواهد بود با مجموع موجودی در آغاز دوره به اضافه خرید در طول دوره منهای موجودی انتهای دوره. بهای تمام شده کالای فروخته شده نشان دهنده، هزینه های مستقیم مرتبط با تولید و فروش محصولات است.
همچنین اگر شرکت ارائه دهنده خدمات باشد، این بخش یه عنوان هزینه فروش ثبت می شود. این بخش از جدول صورت سود و زیان خروجی حسابداری صنعتی یک شرکت است. بهای تمام شده عمدتا شامل نیروی انسانی، مواد اولیه، سربار تولید و سایر هزینه های دیگر مانند هزینه استهلاک در صورت سود و زیان است.در صورتی که موسسه تولیدکننده محصولی باشد هزینه های فروش علاوه بر موارد بالا شامل هزینه های محتمل شده برای تولید محصول که در طول دوره است. هزینه های تولید مانند: دستمزد مستقیم یا کار مستقیم، مصرف مواد مستقیم، استهلاک کارخانه و ماشین آلات، سربار ساخت و …
3- سایر درآمدها در جدول سود و زیان
سایر درآمدها شامل درآمدی می شود که از فعالیت اصلی موسسه، به دست نمی آید به عبارت دیگر فعالیت فرعی موسسه است. به طور مثال درآمد مغازه کنار جایگاه پمپ بنزین فروشی.
نکته: درآمد حاصل از سود سپرده موسسه در بانک و یا درآمد حاصل از فروش ارزهای خارجی جزو درآمد فرعی موسسه است.
4- هزینه های توزیع و فروش در صورت سود و زیان
هزینه های توزیع و فروش شامل هزینه های محتمل شده برای ارائه کالا از محل موسسه به مشتریان است مانند: هزینه بازاریابی و نقل و انتقال محصول. اکثر کسب و کارها هزینه هایی مربوط به فروش کالاها یا ارائه خدمات دارند. این هزینه ها عمدتا شامل بازاریابی، تبلیغات و ترویج مصرف است که با یکدیگر گروه بندی می شوند زیرا تمامی آن ها هزینه های مشابه صرف شده جهت افزایش فروش است.
5- هزینه های اداری
هزینه های اداری به طور کلی از هزینه هایی است که به طور مستقیم در تولید و عرضه کالا و خدمات ارائه شده توسط موسسه نیست. مانند هزینه های مربوط به مدیریت و پشتیبانی. هزینه های عمومی و اداری عمدتا شامل هزینه های بخش فروش، خدمات عمومی و بخش اداری است. این بخش از هزینه ها دربرگیرنده تمام هزینه های غیرمستقیم دیگر مرتبط با اداره کسب و کار است. اصلی ترین بخش های آن شامل حقوق و دستمزد کارکنان غیر تولیدی، هزینه های جاری اعم از بیمه و هزینه های ماموریت و… است. هزینه استهلاک نیز گاهی در این بخش لحاظ می شود اما بسته به تصمیمات شرکت متفاوت است.
نمونه هایی از هزینه های اداری در صورتحساب سود و زیان در حسابداری عبارت اند از:
6- سایر هزینه ها
شامل هزینه هایی است که در دسته هزینه ها آورده نمی شود. کسب و کارها غالباً هزینه های دیگری دارند که مختص صنعت آن ها است. هزینه های دیگر ممکن است شامل مواردی از قبیل توسعه فناوری، تحقیق و توسعه (R&D)، غرامت مبتنی بر سهام یا Stock-Based Compensation که بطور خلاصه با SBC نمایش داده می شود. هزینه های اختلال در ارزش، سود و زیان ناشی از فروش سرمایه گذاری ها و بسیاری از هزینه های دیگر باشد که خاص یک صنعت یا شرکت است.
7- هزینه های مالی
هزینه های مالی معمولاً از بهره وام های دریافتی و بهره اوراق قرضه تشکیل می شوند.
8- مالیات بر درآمد
هزینه مالیات بردرآمد شناسایی شده در طول دوره به طور کلی از سه عنصر زیر تشکیل شده است:
9- هزینه استهلاک در صورت سود و زیان
استهلاک بیانگر هزینه های غیر نقدی است که توسط حسابداران ایجاد گردیده است. دلیل استفاده از این نوع از هرینه که عملا به صورت نقدی پرداخت نمی شود بحث مالیات است. با کسر این هزینه از سود خالص می توان مالیات پرداختی شرکت را کاهش داد. این هزینه توسط روش های استاندارد ارائه شده و بر اساس قانون مالیات های مستقیم و غیر مستقیم محاسبه می گردد. دارایی های بلند مدت یک شرکت همچون تجهیزات، ساختمان ها، وسایل نقلیه و … ممکن است در طول زمان دچار کاهش ارزش شده و هزینه استهلاک به آن تعلق گیرد.
اقلام با اهمیت صورت سود و زیان شامل درآمدها و هزینه است. صورت سود و زیان اندازه گیری عملکرد یک نهاد در طول دوره حسابداری را فراهم می نماید. عملکرد یک نهاد را در صورت سود و زیان می توان در شرایط زیر ارزیابی نمود به عبارت دیگر کاربرد و دلیل طبقه بندی در صورت سود و زیان در موارد زیر است:
صورت سود و زیان جامع یکی از صورت های مالی مهم است که تمامی درآمدها و هزینه های شناسایی شده را به تفکیک اجزای تشکیل دهند آن ها نمایش می دهد. این درآمد و هزینه ها قابل انتساب به صاحبان سرمایه هستند. هدف آن ارائه کلیه درآمدها و هزینه های شناسایی شده در یک دوره مالی است و تمرکز اصلی آن بر هزینه های عملیاتی در صورت سود و زیان است.
در اینجا صورت سود و زیان دربرگیرنده کلیه درآمدها و هزینه های شناسایی شده طی دوره ازجمله درآمدها و هزینه های تحقق نیافته است.اما اگر اجزای صورت سود و زیان جامع محدود به سود یا زیان خالص دوره و تعدیلات سنواتی باشد، ارائـه صورت حساب سود و زیان جامع ضرورتی ندارد. در این موارد باید یادداشتی ذیل صورت سود و زیان دوره، مبنی بر عدم لزوم ارائـه صورت سود و زیان جامع الصاق شود.
از آنجا که تهیه سود و زیان جامع دربرگیرنده کلیه درآمدها و هزینه های شناسایی شده، اعم از تحقق یافته و تحقق نیافته است، سود یا زیان خالص دوره مالی به عنوان اولین قلم در صورت سود و زیان جامع انعکاس می یابد. این بدان معنی است که صورت سود و زیان در حسابداری دوره، یکی از اقلام صورت سود و زیان جامع را به تفصیل نشان می دهد و سایر درآمدها و هزینه های شناسایی شده، به طور جداگانه در صورت سود زیان جامع انعکاس می یابد. سایر درآمدها و هزینه های شناسایی شده شامل موارد زیر است
الف. درآمدها و هزینه های تحقق نیافته ناشی از تغییرات ارزش دارایی ها و بدهی هایی که اساساً به منظور قادر ساختن واحد تجاری به انجام عملیات به نحو مستمر نگهداری می شـود و به موجب استانداردهای حسابداری مربوط مستقیماً به حقـوق صاحبـان سرمایـه منظـور می شود (از قبیل درآمدهـا و هزینه های ناشی از تجـدیـد ارزیابی دارایی های ثابت مشهود).
ب. درآمدها و هزینه هایی که طبق استانداردهای حسابداری به استناد قوانین آمره مستقیماً در حقوق صاحبان سرمایه منظور می شود (از قبیل مابه التفاوت های حاصل از تسعیر دارایی ها -واژه تسعیر در معامله های ارزی شرکت ها در هنگام تبدیل دو واحد پولی به یکدیگر به کار می رود.-و بدهی های ارزی موضوع ماده 136 قانون محاسبات عمومی).
موارد مندرج در ردیف های الف و ب، سود یا زیان جامع سال را تشکیل می دهد. تعدیلات سنواتی (مشتمل بر آثار انباشته تغییر در رویه های حسابداری و اصلاح اشتباه ) حسب مورد از سود یا زیان جامع سال کسر یا به آن اضافه می شود تا سود وزیان جامع شناسایی شده در فاصله تاریخ صورت های مالی دوره قبل و پایان دوره مالی جاری به دست آید. برای درک بهتر و بیشتر صورت سود و زیان جامع، مقاله تجزیه و تحلیل صورتهای مالی به زبان ساده را مطالعه کنید.
تفاوت ترازنامه و صورت سود و زیان در این است که ترازنامه تصویری لحظه ای از عملکرد کسب و کار ارائه می کند به این معنی که وضعیت مالی یک بنگاه اقتصادی را در یک لحظه مشخص می کند و فقط در همان تاریخ نشان می دهد. در ترازنامه ستونی با نام تاریخ وجود دارد که نشان دهنده تاریخ وقوع یک رویداد مشخص است. اما صورت سود زیان وضعیت مالی بنگاه اقتصادی را در یک بازه زمانی یا دوره مالی نشان می دهد. در واقع صورت سود و زیان تمام وقایع منتهی به دوره مالی را گزارش می کند.
منبع: سپیدار سیستم
