صورت درآمد و هزینه که به صورت سود و زیان (Income Statement) نیز معروف است؛ میزان درآمدها، هزینه ها، و همچنین سود یا زیان انتهای دوره را که حاصل فعالیت های عملیاتی و غیر عملیاتی هستند را گزارش می کند.
صورت سود و زیان بر مبنای حسابداری تعهدی تهیه می شود. این یعنی اینکه درآمدها زمانی شناسایی می شوند که تحقق یافته باشند به عبارت دیگر زمانی که وجه نقد دریافت گردید درآمد هم شناسایی می شود. هزینه ها هم در این روش زمانی شناسایی می شوند که پرداخت شده باشند خواه برای هزینه های گذشته باشد و یا هزینه های آتی.
با استفاده از صورت سود و زیان انبار، می توان عملکرد مالی آن را در یک دوره حسابداری مورد بررسی قرار داد. در واقع باید گفت برای آنالیز وضعیت مالی یک شرکت یا موسسه تجاری چند صورت حساب اصلی وجود دارد که یکی از آن ها صورت حساب سود و زیان است. در طی آن سعی م یشود میزان درآمد با هزینه ها مطابقت داده شود.
به این نکته مهم توجه داشته باشید، اظهارنامه درآمد موضوعی متفاوت از صورت سود و زیان انبار است. ترازنامه، صورت حساب گردش جریان وجوه نقد و صورت حساب سود و زیان جامع از دیگر صورت های مالی حسابداری به شمار می آیند. به بیان ساده آن ها محلی برای ثبت اطلاعات اقتصادی شرکت، انبار، موسسه تجاری و... هستند. برای تهیه آن ها معمولا تلاش می شود به سه سوال اصلی پاسخ داده شود:
برای تهیه صورت سود و زیان انبار، لازم است تا فعالیت اقتصادی آن را در یک بازه زمانی مشخص مورد بررسی قرار گیرد. به این ترتیب به درستی می توان نقاط ضعف و قوت شرکت را تعیین کرد و در نتیجه تصمیمات درستی برای پیشبرد اهداف موسسه اتخاذ نمود. برای رسیدن به این هدف موسسات تجاری یک دوره مالی مشخص در نظر می گیرند و در پایان آن، عملکرد اقتصادی خود را بررسی خواهند کرد.
به این بازه زمانی مشخص، دوره حسابداری گفته می شود که معمولا یکساله در نظر گرفته می شود. برخی از شرکت ها برای تهیه صورت سود و زیان انبار، دوره های حسابداری 3، 6 و یا 9 ماهه را نیز تعیین می کنند. این موضوع بستگی به فعالیت شرکت خواهد داشت. در پایان هر دوره حسابداری گزارش های مالی شامل موارد زیر خواهند بود.
ترازنامه چیست:
ترازنامه، بیلان یا صورت وضعیت مالی یکی از صورت های مالی اساسی است که وضعیت مالی یک شخصیت حسابداری (شخصیت گزارشگر) را در یک زمان مشخص نشان می دهد؛ که باید توسط یک نهاد حسابرسی تهیه گردد.
ترازنامه معمولاً در پایان یک دوره مالی تهیه می گردد. در ترازنامه سه قلم اطلاعاتی دارایی، بدهی و سرمایه مشخص می گردد. این ۳ بخش در ترازنامه ها، این ایده را به سرمایه گذاران می دهد که داشته ها (دارایی ها) و چه دیونی (بدهی هایی) دارد و صاحبان شرکت چه مقدار سرمایه گذاری کرده اند.
در تهیه و تنظیم صورت سود و زیان انبار فاکتورهای مهم مورد توجه قرار خواهد گرفت:
در این قسمت لازم است تا اطلاعات مهم در مورد نام شرکت (انبار)، نوع صورت حساب و دوره زمانی درج شود.
منظور از درآمد در حسابداری، ورود پول یا دارایی به شرکت است. درآمد به شکل های مختلف می تواند کسب شود و در نهایت افزایش سرمایه شرکت را در بر خواهد داشت. از انواع آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
منظور از هزینه یعنی بهای تمام شده برای فروش کالا یا ارائه خدمات که با هدف کسب درآمد انجام می شود. از انواع هزینه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
منظور از سود منفعت مالی است که پس از کسر هزینه ها در یک دوره مالی به دست می آید. سود در حسابداری به سه دسته سود ناخالص، سود عملیاتی و سود خالص تقسیم بندی می شود.
گزارش صورت سود و زیان انبار به دو صورت تک مرحله ایی و دو مرحله ایی انجام خواهد شد. برای این منظور از حسابداری تعهدی بهره برده می شود. در این حالت منظور از درآمد، درآمدی است که به طور کامل تحقق یافته باشد، یعنی عملا دریافت وجه اتفاق افتاده است. در مقابل هزینه ها نیز باید به طور کامل پرداخت شده باشند. هزینه ها می تواند مربوط به فعالیت های گذشته یا آینده باشد. در صورتیکه آن ها به صورت کامل پرداخت شده باشند، در تنظیم صورت حساب سود و زیان مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
در روش تک مرحله ایی ابتدا کلیه درآمد ها ذکر خواهند شد. پس از آن در سطر زیرین، کلیه هزینه ها یادداشت می شود. از تفاضل این دو مقدار میزان سود و زیان انبار مشخص خواهد شد. البته در این سود و زیان، میزان مالیات در نظر گرفته نشده است.
ابتدا درآمدهای عملیاتی و در زیر آن هزینه های عملیاتی درج خواهد شد. از تفاضل این دو مقدار، سود ناویژه به دست خواهد آمد. در مرحله دوم تفاضل درآمدها و هزینه های غیر عملیاتی به همان روش محاسبه خواهد شد. در نهایت با بدست آوردن تفاضل نتایج این دو مرحله، میزان سود و زیان شرکت قبل از کسر مالیات تعیین خواهد شد.
برای محاسبه صورت حساب سود و زیان انبار کافی است از فرمول های زیر استفاده نمایید:
هزینه های دوره مالی – میزان درآمدهای دوره مالی = سود دوره مالی
درآمدهای دوره مالی – میزان هزینه های دوره مالی = زیان دوره مالی
یکی از روش های مناسب برای تهیه و تنظیم صورت سود و زیان در انبار، استفاده از نرم افزار اکسل است. از جمله مزایای این نرم افزار در حسابداری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
با استفاد ه از این نرم افزار به راحتی می توانید، موجودی انبار را شمارش کرده و آن را کنترل نمایید.
ترازنامه از دیگر صورت های مالی در حسابداری است که وضعیت مالی انبار، شرکت و یا موسسه تجاری را در یک دوره حسابداری مشخص خواهد کرد. در طی آن میزان دارائی، بدهی و سرمایه ها به طور دقیق مشخص خواهد شد. ترازنامه به دو شکل صورت حساب و گزارش تنظیم می شود.
اقلام ترازنامه شامل موارد زیر خواهد بود:
