طب کار شاخه ای تخصصی از طب است که به بررسی روابط موجود بین سلامت کارگر، توانائی انجام کار، شرایط کارها و محیط فیزیکی، شیمیایی و اجتماعی محیط کار می پردازد.
بر اساس کاملترین تعریف بعمل آمده توسط کالج سلطنتی پزشکان و جراحان کانادا، طب کار عبارتست از:
رشته ای از طب که با ادغام جنبه های بالینی و اجرایی و با در نظر داشتن محیط شغلی افراد و گروه ها به نیازهای مربوط به سلامت ایشان می پردازد و شامل فعالیت هایی از جمله شناسایی، ارزیابی، درمان، کنترل و پی گیری درمان و پیشـگیری از بیماری ها و صـدمات مـرتبط با کار می باشد. این رشته از جنبه تنوع اعمال و نحوه آموزش و اعطای صلاحیت به متخصصین مربوطه با بسیاری از تخصص های دیگر رشته پزشکی متفاوت است.
پزشکان فعال در این رشته می آموزند که اشتغال در محیط های کاری می تواند اثرات مطلوب و یا سوء بر روی سلامت شاغل و یا سایر افراد داشته باشد. همچنین می آموزند که می توان نحوه و شرایط انجام کار را به گونه ای تغییر داد تا سلامت شاغل حفظ گردد و با در نظر گرفتن توانائی ها و محدودیت های شاغل در هنگام جایگزینی شغلی، سطح سلامتی را در محیط کاری ارتقاء بخشید.
راه های مختلفی برای ارائه خدمات فوق الذکر وجود دارد که یکی از مهم ترین آن ها برقراری مراکز تخصصی طب کار جهت ارائه متمرکز خدمات سلامت شغلی به شاغلین تحت پوشش می باشد.
حفظ و ارتقای سطح سلامت جسمی، روحی و روانی افراد شاغل در بهترین شرایط می باشد. متخصصین طب کار و پزشکانی که در این زمینه فعالیت دارند، با شناختی که از محیط کار، فرایندکاری، خطرات و عوامل زیان بار محیط کار، و نیز تاثیر این عوامل بر سلامت می گذارند، از طریق بررسی و ارزیابی محیط کار، معاینات دورهای و غربالگری باعث تشخیص زودرس و درمان به موقع بیماری ها و آسیب های ناشی از کار می شوند.
بنابراین از این طریق باعث کنترل بیماری ها و آسیب های شغلی شده و از بروز موارد مشابه، پیشگیری می کنند.
طب کار، از نظر پوشش و گستردگی خدمات، سلامت نیروی کار را در تمام واحدهای کاری اعم از اداری، صنعتی (معدن، کشاورزی و...) خدمات سلامت شغلی را برعهده دارد.
سلامت و بهداشت شغلی مزیت های متعددی برای مشاغل در بر دارد:
بهداشت و سلامت شغلی از آسیب دیدگی و بیمار شدن افراد حین کار جلوگیری نموده و همچنین بخش ضروری یک کار و شغل موفق است.
تحقیقات نشان می دهد که کارگران و پرسنلی که احساس می کنند کارفرما به سلامت آن ها در محیط کار اهمیت می دهد، مدت زمان بیشتری با آن شرکت همکاری می کنند.
هزینه بیماری های شغلی بسیار بالا بوده و موضوعی است که اغلب کارفرمایان نمی توانند از آن غفلت نمایند. بهداشت و سلامت ضعیف محیط کار هم از طریق افزایش استعلاجی کارگران و هم از طریق کاهش کارایی آن ها در محیط کار هزینه زیادی برای کارفرمایان خواهد داشت.
همچنین، افزایش زمان ادامه به کار، کارایی و حضور کارگر همگی جزء مسائلی هستند که هزینه های یک شرکت را با استفاده از خدمات سلامت و بهداشت کار کاهش می دهند.
این معاینات به منظور سنجش توانمندی جسمانی، روانی و اجتماعی شاغل و به کارگیری فرد در کار متناسب با این توانمندی ها انجام می گردد و با تعیین وضعیت پایه سلامت عمومی و شغلی فرد، در صورت ابتلا فرد به یک بیماری در آینده، در تعیین شغلی و یا غیر شغلی بودن بیماری وی به پزشک بسیار کمک می کنند که البته این مسئله هنگام طرح موضوع در مراجع قانونی اهمیت بیشتری پیدا می کند. این معاینات بر اساس ماده 90 قانون تامین اجتماعی برای شاغلین الزامی است.
اهداف معاینات بدو استخدام عبارتند از:
همچنین شایان ذکر می باشد، این سند (پرونده بدو استخدام پزشکی) در صورت ارجاع به محاکم قانونی در زمان ادعای غرامت بیماری های مرتبط با شغل از سوی پرسنل به جهت بررسی سوابق فرد که آیا در هنگام ورود به سازمان دارای بیماری قبلی بوده و یا خیر بسیار پر اهمیت بوده و همینطور این سند ملاکی برای تعیین شغل مناسب جهت افراد می باشد از لحاظ عملکرد ایمنی، در صورتی که با توجه به پرونده پزشکی واحد HSE و سرپرستان پروژه فرد را از لحاظ جسمی سالم بدانند، بسته به نیاز خود از فرد مربوطه در قسمت های مختلف استفاده می کنند، حال آنکه نامبرده از جهت جسمانی در وضیعت سالم نبوده و موجب بروز حوادث بسیار برای خود و دیگران خواهد شد.
لذا نحوه صحیح انجام این تست ها و انجام معاینات بدو استخدام توسط مراجع و مراکز ذیصلاح امری بسیار حیاتی می باشد.
لیکن علی رغم این درجه از اهمیت موضوع متاسفانه بسیار دیده شده است که مراکز طب کار دولتی و خصوصی بدون نظارت بر عملکرد پرسنل خود، عدم بروز بودن دستگاه ها و کالیبره مداوم آن ها و عدم حضور متخصص طب کار این تست ها را با درصد خطای بسیار بالا انجام می دهند و بیش تر اوقات تمامی افرادی را که مورد آزمایش قرار می دهند از لحاظ جسمی سالم ذکر می کنند، حال آنکه آن ها دارای بیماری های پنهانی بوده و این موضوع باعث آن می شود که در صورت مشکل داشتن فرد از لحاظ جسمی در سالهای آتی به این مدرک استناد نموده و اعلام نماید که بیماری های شغلی اینجانب در سازمان مربوطه رخ داده است و ادعای خسارت به دلیل بروز بیماری شغلی نماید و همانطور که ذکر شد با توجه به مشکل خود موجب بروز حادثه برای خود و دیگران شود.
لذا مرکز تخصصی طب کار ایمن جویان با بیش از 10 سال سابقه با نام های قبلی طب کار ایران و طب کار مهدی با کادری بسیار مجرب و با سابقه، دستگاه های به روز پزشکی مربوطه و کالیبره مداوم آن ها توسط مراجع ذیصلاح و همچنین نظارت مداوم متخصص طب کار بر روند اجرایی آزمایشات و تست های صورت گرفته با افتخار اعلام می نماید، تا بدین روز کمترین خطا را در اعلام نتایج معاینات بدو استخدام و دوره ای داشته است و تمامی تلاش خود را در جهت ادامه این روند انجام می دهد.
هدف از انجام این معاینات که مطابق ماده 92 قانون کار باید حداقل سالی یکبار برای هر شاغل انجام گردد، ارزیابی مجدد سلامتی شاغل و تشخیص به موقع علایم بیماری های شغلی یا تعیین تناسب شغلی شاغلین می باشد.
این معاینات که جزء معاینات تخصصی طب کار می باشد جهت بازگشت مناسب فرد آسیب دیده از حادثه یا یک بیماری (شغلی و غیر شغلی) به کار مناسب با توان جسمی و روانی وی استفاده می گردد.
این معاینات تخصصی نیز با هدف معاینات قبلی انجام می شود. انجام این معاینات جهت هر کارگری که بیش از 5_3 روز از محیط کاری خود دور بوده است ضروری می باشد.
این معاینات جهت تعیین وضعیت کلی سلامت شغلی فرد انجام می گردد که این موضوع در خصوص برخی عوامل زیان آور محیط کار که دارای عوارض دیررس یا طولانی مدت هستند (همچون آزبست، سیلیس، پرتوهای یونیزان و...) از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
دانلود فایل PDF مراحل انجام معاینات دوره ای در واحد طب کار
