اگر می خواهید با مفهوم حق العمل کاری آشنا شوید و تفاوت آن را با دلالی بدانید تا پایان این مقاله همراه باشید. در پایان این مقاله همه جزئیات را در مورد موضوع حق العمل کاری خواهید دانست.
توضیح می دهیم که حق العمل کار کیست و چه کارهایی انجام می دهد، دلال کیست و چه تفاوتی با حق العمل کار دارد، وظایف و مسئولیت های حق العمل کار را شرح می دهیم، در مورد شرایط تبدیل شدن به یک حق العمل کار توضیحاتی ارائه می کنیم، همچنین درباره کارت حق العمل کاری توضیحات مهمی می دهیم و در پایان از جرایم و تخلفاتی که حق العمل کارها ممکن است انجام دهند و مجازات آن ها می گوییم.
همانطور که از ترجمه لفظی این عبارت مشخص است معنای آن حقی است که بابت انجام یک کار دریافت می شود، اما مفهوم حق العمل با مواردی مثل مزد کار و کارمزد نیز شناخته می شود. در واقع حق العمل به پولی گفته می شود که بابت فروش کالا از صاحب کالا دریافت می شود. حق العمل و حق العمل کاری از اصطلاحات حسابداری هستند که در مسیر آموزش حسابداری آشنایی با آن کاربردی خواهد بود.
حق العمل کاری هم در زبان ساده به معنای وکالت برای انجام امور تجاری است. البته این تنها تعریفی ساده برای شروع درک مفهوم حق العمل کاری است و نمی توان آن را تعریفی کامل و علمی دانست.
حق العمل کاری قرارداد یا عهدی با رضایت طرفین است که بین شخص حق العمل کار و آمر منعقد می شود. طی این قرارداد حق العمل کار به دستور و حساب دیگری (آمر) خرید می کند و معامله ای انجام می دهد. برای درک بهتر مفهوم حق العمل کاری عجله نکنید تا با شخص انجام دهنده این کار آشنا شویم!
بدیهیست که به شخصی که کار حق العمل کاری را انجام می دهد حق العمل کار می گویند. ماده 357 قانون تجارت تعریف خوبی از حق العمل کار ارائه کرده است:
حق العمل کار به کسی گفته می شود که به نام خود ولی به حساب و دستور شخصی دیگر (آمر) معامله می کند و بابت انجام این کار حق الزحمه خود (حق العمل) را دریافت می کند.
آنچه که ما گاها در زبان فارسی با عنوان کمیسیون می شنویم نیز از عبارت کمیسیونر در زبان فرانسوی گرفته می شود که با این موضوع در ارتباط است. در واقع کمیسیون همان حق العمل و کمیسیونر نیز حق العمل کار است.
قانون تجارت شرط یا قانون خاصی برای انجام کار حق العمل کاری در نظر نگرفته است. هر شخصی که تمایل به فعالیت های تجاری داشته باشد و در این زمینه مهارت داشته باشد می تواند حق العمل کاری انجام دهد. برای انجام این کار نیاز به دریافت مجوز یا پروانه فعالیت نیز احتیاجی نیست. بسیاری از افرادی که در زمینه حسابداری فعالیت می کنند نیز در این زمینه فعالیت می کنند.
علت اینکه گفتیم تعریف اول ما از حق العمل کاری ناقص است نیز این بود که حق العمل کاری با وکالت و نمایندگی متفاوت است. در وکالت یا نمایندگی، نماینده (وکیل) به نام آمر (موکل) فعالیت می کند و معامله می کند، اما در حق العمل کاری ممکن است حق العمل کار نام آمر را به کار نبرد یا آن را رد کند. معمولا در حق العمل کاری طرف معامله نمی داند واقعا معامله تحت امر چه کسی انجام شده و تنها حق العمل کار را در مقابل خود می یابد.
شاید در چنین شرایطی بتوانیم به جای عبارت وکالت از نیابت استفاده کنیم، اما احتمالا این عبارت نیز معادل خوبی برای عبارت حق العمل کاری نیست.
آنچه باعث می شود خدمات حق العمل کاری مشتری خود را داشته باشد تخصص حق العمل کارها در انعقاد معاملات و پیدا کردن طرف های معامله است. در بسیاری از موارد کسانی که از خدمات حق العمل کاری استفاده می کنند، زمان، روابط و تخصص کافی برای پیدا کردن طرف های معامله و عقد قراردادهای مناسب را ندارند و به همین علت از خدمات حق العمل کارها بهره می برند. البته تمایل به فاش نشدن طرف واقعی معامله نیز از دلایل رایج دیگر استفاده از حق العمل کارهاست.
در مجموع وظایف حق العمل کار شامل این موارد است:
کار حق العمل کاری بسیار شبیه به دلالی و واسطه گری در معاملات است، اما تفاوت هم دارد. تفاوت دلالی و حق العمل کاری این است که دلال تنها وظیفه معرفی طرفین معامله را دارد و معمولا نمی تواند نمایندگی یکی از طرفین را هم بر عهده داشته باشد، اما حق العمل کار خود بخشی از معامله و یکی از طرفین است. حق العمل کار علاوه بر اینکه در برابر طرف معامله تعهداتی را می پذیرد، در مقابل آمر نیز مسئولیت هایی دارد. بنابراین حق العمل کار 2 تعهد مستقیم دارد در حالی که دلال چنین تعهداتی ندارد. در مقابل طرف معامله موظف است تعهدات پذیرفته را انجام دهد و در مقابل آمر نیز موظف است جزئیات معامله را به اطلاع آمر برساند و حاصل معامله را نیز در اختیار او قرار دهد.
نکته مهم در مورد تعهدات حق العمل کار این است که چنانچه حق العمل کار حسن انجام معامله را ضمانت نکرده باشد و کوتاهی هم نکند، مسئولیت عدم اجرای معامله از جانب طرف معامله به عهده وی نیست.
حق العمل کاری از 2 نگاه 2 معنای متفاوت دارد. در عرف و قانون تجارت، حق العمل کار به کسی گفته می شود که از جانب شخص دیگری (آمر) معامله کند و بابت آن اجرت دریافت کند.
اما در گمرک، حق العمل کار به کسی گفته می شود که به نیابت از صاحب کالا، امور ترخیص و تشریفات گمرکی کالا را انجام می دهد. بر اساس قانون امور گمرکی به چنین شخصی کارگزار گمرک نیز گفته می شود.
تبدیل شدن به حق العمل کار گمرک یا همان کارگزار گمرکی کار آسانی نیست. هیچکس نمی تواند چنین فعالیتی انجام دهد، مگر اینکه پروانه مخصوص این شغل را از اداره گمرک دریافت کرده باشد. پروانه کارگزاری گمرک علاوه بر نیاز به چندین شرط عمومی نیازمند برخورداری از کارت بازرگانی نیز هست. شرایط عمومی دریافت پروانه حق العمل کاری گمرک به شرح زیر است:
ماده 380 آیین نامه اجرایی مشخص کرده که اعتبار پروانه حق العمل کاری تنها یک سال است. برای تمدید نیز شخص متقاضی باید قبل از انقضای اعتبار پروانه حق العمل کاری، با پرداخت بهای تمبر پروانه و ارائه دفتر مخصوص حق العمل کاری، برای تمدید کارت حق العمل کاری گمرکی خود درخواست دهد. در صورتی که تخلفی که محرومیت دائمی یا موقت از شغل حق العمل کاری را به دنبال دارد رخ نداده باشد، بعد از ملاحظه دفتر حق العمل کاری سال گذشته و پلمپ و امضای دفتر حق العمل کاری سال بعد مجددا یک سال پروانه را فعال می کند.
یکی از شروط تمدید کارت، سابقه ترخیص سالانه به میزان حداقل 100 اظهارنامه در گمرک خانه های درجه یک، یا 50 اظهارنامه در گمرک خانه های درجه 2 یا 25 اظهارنامه در گمرک خانه های درجه 3 می باشد.
منبع: سپیدار
